Ik stem al heel lang piano’s en kom steeds hetzelfde probleem tegen. De piano is of veel te droog, of erg vochtig. In de zomer is de luchtvochtigheid hoog, in de winter gaan we weer stoken en daalt de luchtvochtigheid enorm. De snaren van de piano zitten aan pennen die op hun beurt in een dik houten stemblok zitten. Om nu te zorgen dat die pennen zo vast mogelijk blijven zitten is dit stemblok van meerdere soorten hout die op elkaar gelijmd zijn gemaakt. Maar hout werkt, vooral onder invloed van vocht. Ook de hamertjes zijn van hout (het hele mechaniek trouwens), en ook die kunnen krom gaan staan onder invloed van vocht of droogte.
Ook de zangbodem is erg gevoelig voor vocht. Dicht bij een verwarming, en hij kan scheuren, en dat hoor je goed….
Oplossingen van toen
De traditionele oplossingen zijn: zet een pot water onder in de piano, liefst met een opgerolde krant erin zodat het water kan verdampen. Geeft best behoorlijk wat vocht af, ook als het niet nodig is. Bovendien vergt het nogal wat discipline om de piano steeds open te maken en op tijd bij te vullen. Is de krant eenmaal aan het schimmelen, dan introduceer je weer iets anders in de piano. Een tweede oplossing is de hydro-stang. Een soort buis die zich in een bijgeleverde zak (of in het bad) vol zuigt met water om dat vervolgens weer aan de lucht in de piano af te staan. Werkt net als de pot water. Alleen blijft deze buis een zekere luchtvochtigheid vast houden, dus als het water verdampt is gaat hij het nodige vocht uit de piano halen. En dat is natuurlijk altijd als de piano zelf ook wel wat vocht kan gebruiken.
Oplossing van nu
Na jaren van zoeken naar een goede oplossing liep ik tegen een Amerikaans product aan. De Dampp Chaser. Een systeem waarbij een elektronische hygrometer (vochtigheids meter) vlak bij de zangbodem in de piano wordt geplaatst. Op deze meter zijn een aantal verwarmingspijpjes aangesloten. Een van deze pijpjes is bedekt met een soort vilt (pad) wat weer in een bak water hangt. De hygrometer schakelt automatisch om naar het juiste verwarmingselement. Te droog? Dan schakelt het systeem de buis met de vilten doekjes (verdampen van vocht) aan. Te nat? Dan de gewone verwarmingsbuis. Het mooie is dat je de piano niet meer open hoeft te doen om het waterreservoir te vullen. Onder het toetsenbord wordt namelijk een slangetje gemonteerd waarop een bijgeleverde gieter past. Ook worden er onder dat toetsenbord een drietal lampjes aangebracht die aangeven dat de installatie aanstaat danwel dat het waterniveau laag is of dat de viltjes (pads) vervangen moeten worden. Een speciale toevoeging aan het water zorgt dat de bak schimmelvrij blijft.
Dit systeem is er voor piano’s maar ook voor vleugels. Ik vind het ideaal! Geen omkijken naar en de piano blijft beter op toon staan en speelt prettiger doordat het mechaniek in orde blijft. Ik heb zelfs goede resultaten bereikt bij een instrument dan 12 jaar lang ongebruikt, zonder verzorging en zonder gestemd te worden in een kamer stond. In de prijs van de Dampp Chaser zit de montage van het systeem inbegrepen, evenals 5 jaar garantie. Het systeem is altijd over te zetten naar een andere piano (niet van een piano naar een vleugel en andersom!).
Een schema van de werking
De schematische weergave van de inbouw in een staande piano.
Met het bijgeleverde gietertje is het erg simpel om de juiste hoeveelheid water zonder knoeien en zonder de piano te hoeven openen bij te vullen.
De inbouw in een vleugel. Naarmate de vleugel langer is komen er meer verwarmingselementen onder te zitten. Zie onderstaand prijsoverzicht.
Link naar de fabrikant: http://www.dampp-chaser.com/
Nederlandse uitleg te vinden bij: www.orimex.nl
Prijs per 1 september 2022
Staande piano: € 525,00
Vleugel tot 1.80 €600,00
Vleugel tot 2.40 €685,00
Groter €800,00
Prijzen inclusief plaatsing. Buiten de cirkel Den Haag, Delft, Zoetermeer, Leiden komt daar een km vergoeding (€0,25 per km) bij. Het systeem is ook bij de reguliere pianohandel te verkrijgen, alleen is het dan veel duurder!